Khi định giá cổ phiếu SSI, sử dụng “Báo cáo tài chính Riêng” hay “Báo cáo tài chính Hợp nhất”?
I - “Báo cáo tài chính Riêng” và “Báo cáo tài chính Hợp nhất” khác nhau như thế nào? Nhà đầu tư nên quan tâm Báo cáo nào hơn?
Kết thúc năm 2024, SSI có cả “Báo cáo tài chính Riêng” và “Báo cáo tài chính Hợp nhất” đã kiểm toán vì lý do sau:
✅ 1. Tại sao SSI cần lập cả hai báo cáo?
SSI là công ty mẹ có sở hữu vốn tại một hoặc nhiều công ty con (subsidiaries). Theo quy định kế toán Việt Nam và Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS/VAS), một tập đoàn phải lập:
-
Báo cáo tài chính riêng: phản ánh tình hình tài chính, kết quả kinh doanh chỉ của riêng công ty mẹ (SSI).
-
Báo cáo tài chính hợp nhất: phản ánh tình hình tài chính, kết quả kinh doanh của toàn bộ tập đoàn, tức là SSI và các công ty con sau khi đã loại trừ giao dịch nội bộ giữa các bên liên quan trong cùng tập đoàn.
✅ 2. Khác biệt giữa Báo cáo tài chính Riêng và Hợp nhất
| Tiêu chí | BCTC Riêng | BCTC Hợp nhất |
|---|---|---|
| Đối tượng báo cáo | Chỉ công ty mẹ SSI | Toàn bộ tập đoàn SSI (công ty mẹ và các công ty con) |
| Mục tiêu | Phản ánh kết quả kinh doanh riêng biệt của SSI | Cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính của toàn bộ tập đoàn |
| Loại trừ giao dịch nội bộ | Không loại trừ | Có loại trừ (ví dụ: giao dịch mua bán giữa công ty mẹ và công ty con sẽ bị loại bỏ) |
| Lợi ích sử dụng | Phục vụ phân tích hoạt động riêng lẻ của công ty mẹ, thường dùng trong tính toán cổ tức | Phục vụ đánh giá quy mô, hiệu quả hoạt động và rủi ro tổng thể của cả tập đoàn |
| Chỉ tiêu tài chính | Thường nhỏ hơn (vì chỉ ghi nhận hoạt động của công ty mẹ) | Thường lớn hơn (do cộng dồn doanh thu, lợi nhuận, tài sản các công ty con) |
✅ Ví dụ từ bảng số liệu bạn gửi (năm 2024):
| Chỉ tiêu | BCTC Hợp nhất | BCTC Riêng | Chênh lệch lý do |
|---|---|---|---|
| Tổng tài sản | 73.507 tỷ | 72.539 tỷ | Do tài sản của các công ty con |
| Doanh thu thuần | 8.709 tỷ | 8.326 tỷ | Do doanh thu từ các công ty con |
| Lợi nhuận sau thuế | 2.845 tỷ | 2.680 tỷ | Do lãi từ công ty con |
✅ Vậy, nhà đầu tư nên quan tâm BCTC riêng hay BCTC hợp nhất?
🔷 Câu trả lời ngắn gọn:
👉 Báo cáo tài chính HỢP NHẤT quan trọng hơn đối với nhà đầu tư cổ phiếu SSI.
✅ Lý do vì sao BCTC Hợp nhất quan trọng hơn:
| Lý do | Giải thích |
|---|---|
| Phản ánh toàn bộ quy mô hoạt động của tập đoàn | BCTC hợp nhất cho bạn thấy toàn bộ doanh thu, chi phí, lợi nhuận, tài sản… của cả SSI và các công ty con – tức là toàn bộ giá trị doanh nghiệp mà bạn đang đầu tư. |
| Đánh giá sức mạnh tài chính thực sự | Nếu chỉ xem BCTC riêng, bạn có thể bỏ sót lợi nhuận đến từ các công ty con – trong khi đó là giá trị thực mà cổ đông SSI sẽ được hưởng. |
| Cơ sở để tính EPS, P/E, ROE… chính xác hơn | Các chỉ số tài chính thường được thị trường, chuyên gia và báo chí sử dụng đều dựa trên BCTC hợp nhất, không phải riêng. |
| Phù hợp với thông lệ quốc tế & chuẩn mực kế toán | Trên thế giới, các nhà đầu tư, tổ chức định giá và xếp hạng đều dựa chủ yếu vào BCTC hợp nhất. |
✅ Khi nào nên xem BCTC riêng?
-
Khi bạn muốn:
-
Biết công ty mẹ SSI tự vận hành có hiệu quả không.
-
Phân tích khả năng trả cổ tức (vì cổ tức chỉ được chia từ lợi nhuận giữ lại trên BCTC riêng).
-
So sánh khả năng sinh lời nội tại của công ty mẹ, tách khỏi ảnh hưởng từ công ty con.
-
✅ Kết luận cho nhà đầu tư SSI:
-
Phân tích đầu tư –> Dựa vào BCTC hợp nhất.
-
Tính toán khả năng chia cổ tức –> Phải xem thêm BCTC riêng.
-
Tốt nhất nên xem cả hai, nhưng ưu tiên HỢP NHẤT cho đánh giá tổng thể.
II - Khi định giá cổ phiếu SSI, sử dụng “Báo cáo tài chính Riêng” hay “Báo cáo tài chính Hợp nhất”?
Khi định giá cổ phiếu SSI, nhà đầu tư, chuyên gia phân tích và tổ chức tài chính sẽ sử dụng BÁO CÁO TÀI CHÍNH HỢP NHẤT là chính. Dưới đây là giải thích chi tiết:
✅ Tại sao phải định giá theo BCTC HỢP NHẤT?
| Lý do | Giải thích |
|---|---|
| Phản ánh toàn bộ giá trị doanh nghiệp | BCTC hợp nhất bao gồm tất cả hoạt động của SSI và các công ty con (ví dụ: SSIAM, SSIAM Funds, các công ty con tài chính). |
| Tính chỉ số EPS, P/E, ROE… chuẩn xác | Các chỉ số như EPS (lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu), ROE (tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ) hay P/E thường dựa trên BCTC hợp nhất, vì nó phản ánh lợi nhuận thực dành cho cổ đông. |
| Thị trường và các tổ chức phân tích đều sử dụng hợp nhất | Các báo cáo phân tích của SSI, VNDIRECT, VCBS, hay các tổ chức quốc tế như Bloomberg, Reuters, đều định giá theo báo cáo hợp nhất. |
| So sánh với doanh nghiệp cùng ngành | Giúp định giá và so sánh SSI với các công ty cùng ngành (như VND, HCM, VCI...) một cách nhất quán, vì tất cả đều dùng số liệu hợp nhất. |
✅ Một số mô hình định giá sử dụng báo cáo hợp nhất:
| Mô hình định giá | Sử dụng chỉ tiêu trên BCTC nào? |
|---|---|
| P/E (Price/Earnings) | Lợi nhuận sau thuế hợp nhất (EPS hợp nhất) |
| P/B (Price/Book) | Vốn chủ sở hữu hợp nhất |
| FCFE/FCFF (Chiết khấu dòng tiền) | Dòng tiền hoạt động toàn doanh nghiệp (bao gồm công ty mẹ và các công ty con) |
| So sánh tương quan (Comparable multiples) | So sánh P/E, P/B, ROE theo hợp nhất |
✅ Khi nào nên tham khảo thêm BCTC RIÊNG?
-
Khi đánh giá:
-
Khả năng chi trả cổ tức (vì cổ tức chỉ được chia từ lợi nhuận giữ lại trên BCTC riêng).
-
Hiệu quả kinh doanh của công ty mẹ SSI mà không bị ảnh hưởng bởi các công ty con.
-
✅ Kết luận:
III - Hướng dẫn đọc báo cáo “Báo cáo tài chính Hợp nhất” của SSI qua ví dụ về tự doanh:
Để hướng dẫn bạn đọc Báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán năm 2024 của SSI một cách dễ hiểu và có chiều sâu (đặc biệt liên quan đến hoạt động tự doanh), dưới đây là các bước cụ thể bạn cần thực hiện:
✅ I. Xác định mục tiêu đọc báo cáo
Với mục tiêu phân tích danh mục tự doanh và hiệu quả hoạt động tự doanh, bạn nên tập trung vào các phần:
-
Bảng cân đối kế toán hợp nhất
-
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất
-
Thuyết minh báo cáo tài chính – đặc biệt là các khoản mục:
-
Tài sản tài chính ghi nhận thông qua lãi/lỗ (FVTPL)
-
Tài sản tài chính sẵn sàng để bán/giữ đến ngày đáo hạn (HTM)
-
Đầu tư cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ
-
Giao dịch repo, hợp đồng phái sinh
-
✅ II. Các bước đọc chi tiết
🔎 1. Tìm các khoản mục tài sản liên quan đến tự doanh trong bảng cân đối kế toán
-
Tài sản tài chính FVTPL (Fair Value Through Profit or Loss): Đây là phần lớn nhất phản ánh danh mục tự doanh cổ phiếu niêm yết, cổ phiếu OTC, trái phiếu,...
-
Tài sản tài chính nắm giữ đến ngày đáo hạn (HTM): Chủ yếu là trái phiếu doanh nghiệp hoặc chính phủ.
-
Tiền gửi kỳ hạn, phải thu từ hoạt động giao dịch chứng khoán, đôi khi được dùng như một phần vốn để phục vụ tự doanh.
📌 Tìm các mục có ghi:
“Tài sản tài chính ghi nhận thông qua lãi/lỗ (FVTPL)”, “Chứng khoán đầu tư”, “Trái phiếu doanh nghiệp”, “Chứng khoán chưa niêm yết”…
📊 2. Đọc báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
-
Doanh thu hoạt động đầu tư tài chính: bao gồm lãi bán cổ phiếu, lãi repo, cổ tức nhận được.
-
Chi phí hoạt động tài chính: chi phí lãi vay, lỗ bán cổ phiếu, trích lập dự phòng đầu tư.
-
Lãi/lỗ từ hoạt động tự doanh: thường thể hiện qua khoản mục “Lãi/lỗ từ tài sản tài chính FVTPL”.
📌 Tìm các mục có ghi:
“Doanh thu từ tài sản tài chính FVTPL”, “Chi phí lỗ bán tài sản tài chính”, “Chi phí dự phòng tổn thất tài sản tài chính”...
📖 3. Đọc thuyết minh báo cáo tài chính
Đây là phần quan trọng nhất để biết chính xác:
-
Danh mục đầu tư tự doanh gồm những cổ phiếu/trái phiếu nào (mã CK, mệnh giá, số lượng).
-
Tỷ lệ đầu tư vào cổ phiếu/trái phiếu, và giá trị hợp lý cuối kỳ.
-
Tỷ suất lợi nhuận nếu có ghi chi tiết.
-
Công cụ phòng ngừa rủi ro, đặc biệt nếu có sử dụng phái sinh.
📌 Tìm mục:
“Thuyết minh khoản mục FVTPL”, “Tài sản tài chính theo giá trị hợp lý”, “Chi tiết chứng khoán đầu tư”, “Các công cụ tài chính phái sinh”.
✅ III. Phân tích hiệu quả tự doanh
Bạn nên tính:
-
Tỷ suất lợi nhuận = Lợi nhuận tự doanh / Vốn tự doanh bình quân năm
-
Tỷ lệ đóng góp tự doanh = Lợi nhuận tự doanh / Lợi nhuận trước thuế hợp nhất
-
Tốc độ tăng trưởng lợi nhuận tự doanh qua từng năm
-
So sánh danh mục tự doanh SSI với chỉ số VN-Index cùng kỳ → để xem hiệu suất vượt trội hay kém hơn thị trường.
✅ IV. Gợi ý viết đoạn kết luận
"Hoạt động tự doanh của SSI trong năm 2024 tiếp tục đóng vai trò chủ lực khi danh mục tài sản FVTPL đạt hơn X.XXX tỷ đồng, tập trung chủ yếu vào cổ phiếu niêm yết và trái phiếu doanh nghiệp. Lợi nhuận từ danh mục này đạt XXX tỷ, đóng góp XX% vào tổng lợi nhuận trước thuế, cho thấy năng lực phân tích và đầu tư hiệu quả của Phòng Tự doanh. Với tỷ suất lợi nhuận XX%, SSI đang duy trì vị thế dẫn đầu trong nhóm các công ty chứng khoán có hoạt động tự doanh hiệu quả nhất thị trường."
Và nhớ theo dõi blog www.datdep.vn để đón xem nhiều bài viết hay nhé!
Xem thêm:
BÌNH LUẬN